Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) öğretim üyesi Doç. Dr. Özer Çelik ve ekibi, engelli bireylerin internet kullanımını kolaylaştıran devrim niteliğinde bir yapay zeka uygulaması geliştirdi. 2016 yılında doktora tezi olarak başlayan ve TÜBİTAK BİGG Programı'ndan 150 bin lira destek alan işaret dili çeviri sistemi çalışmaları, zamanla görme ve bedensel engellilerin dijital dünyaya erişimini iyileştirmeye odaklandı. ESOGÜ Teknopark bünyesinde kurulan "WeAccess AI" şirketi, 20 kişilik uzman bir ekiple bu alanda önemli bir adım attı. Şirket, Türkiye'deki 40'tan fazla kurumla işbirliği yaparak, geliştirdikleri uygulamayı internet sitelerine entegre etti. Bu uygulama, işitme engelliler için işaret dili çevirisi, görme engelliler için görsel betimleme ve hareket kısıtlı bireyler için sesli komut ve göz takip sistemi gibi önemli özellikler sunuyor. Projenin amacı, dijital erişilebilirliğin herkes için bir hak olduğunu vurgulamak ve bu hakkın kullanımını kolaylaştırmaktır.

Yapay Zeka Destekli Erişilebilirlik Çözümleri

Doç. Dr. Çelik'in geliştirdiği sistem, işitme engellilerin internet içeriklerini daha iyi anlamalarını sağlıyor. İşitme engelli bireyler için geliştirilen internet sitesi eklentisi, cümleleri tıklanabilir hale getirerek anlık işaret diline çeviriyor. Bu sayede, yüzde 90'a varan bir anlaşılabilirlik sağlanıyor. Görme engelliler için ise medya içeriklerini erişilebilir hale getiren bir sistem geliştirildi. Bu sistem, resimleri otomatik olarak betimleyerek görme engellilerin de görsel içeriklere erişimini kolaylaştırıyor. Ayrıca, internet sitelerinin erişilebilirlik standartlarına uygunluğunu analiz eden yapay zeka destekli bir sistem de geliştirildi. Bu sistem, web sayfalarını tarayarak erişilebilirlik standartlarına uygunluklarını ölçüyor, eksiklikleri tespit ediyor ve geliştiricilere iyileştirme önerileri sunuyor. Projede, işaret dilinin karmaşık yapısı göz önünde bulundurularak gerçek insan modelinden yararlanılıyor; bu sayede çevirilerin doğruluğu ve anlaşılabilirliği artırılıyor.

Uluslararası Pazar Hedefleri

WeAccess AI, Arap İşaret Dili çeviri sisteminin geliştirilmesi üzerinde çalışıyor. Şirket, Hollanda, Almanya ve İspanya pazarlarına girmeyi hedefliyor. 2025 yılı için Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde ve Avrupa'da belirli bir pazar payına ulaşmayı planlıyorlar. Doç. Dr. Çelik, dijital erişilebilirliğin sadece sosyal sorumluluk değil, kurumsal bir zorunluluk olduğunu vurguluyor.

Dijital Dönüşümde Engelleri Aşmak

Doç. Dr. Çelik'in çalışması, bilgisayar teknolojilerinin Türkiye'de engelli bireylerin yaşamlarını kolaylaştırmak için nasıl kullanılabileceğinin önemli bir örneğini sergiliyor. Bu tür projeler, teknolojinin erişilebilirlik ve sosyal dahil etme konusunda oynayabileceği rolü vurguluyor. Gelecekte, yapay zeka destekli daha fazla uygulama, engelli bireylerin daha eşit bir şekilde dijital dünyaya katılımlarını sağlayacaktır. Bu gelişmeler, teknolojik ilerlemenin toplumsal sorumlulukla birleştirilmesinin güzel bir örneğidir. WeAccess AI’nin çalışmaları, bilgisayar bilimlerindeki yeniliklerin, toplumsal sorunlara çözüm bulmada nasıl etkili bir şekilde kullanılabileceğini göstermektedir. Bu, hem akademik hem de ticari alanda büyük bir başarı hikayesi olarak kabul edilebilir.